Holybreak - Sanktuarium Matki Bożej z Dzieciątkiem w Dębem

Sanktuarium Matki Bożej z Dzieciątkiem w Dębem

Dębe, 62-817 Żelazków

Sanktuarium Maryjne

UDOSTĘPNIJ

ZAPISZ

O sanktuarium:

Projekt kościoła w Dębem opracowany został w 1912 r. przez Jarosława Wojciechowskiego, architekta diecezji kujawsko-kaliskiej. Na jego temat członkowie warszawskiego Koła Architektów napisali, że: „jest on bardzo ciekawy, a kościół jest wprawdzie jednonawowy, ale mimo tego posiada pozornie nawy boczne, bardzo wąskie i w istocie będące szeregiem nisz o szkarpach przeprutych” i dodali, że: „kościół pod względem technicznym jest dobrze zaprojektowany, a pod względem artystycznym posiada dużą wartość”. Natomiast członkowie Komisji Archeologiczno-Budowlanej Kurii diecezji kujawsko-kaliskiej, stwierdzili w maju 1914 r., że: „jeżeli ów projekt będzie wykonany ściśle według planu, będzie to jeden z najciekawszych i najpiękniejszych kościołów naszej diecezji”. Budowę kościoła rozpoczęto wiosną 1914 r. i do końca maja tegoż roku wykonano fundamenty nowej świątyni. Prowadzenie dalszych prac przerwał wybuch I wojny światowej i ich kontynuację podjęto dopiero w 1917 roku. Prace budowlane, ciesielskie i dekarskie, realizowane przez Biuro Budowlane Stanisława Pronaszki z Warszawy, ukończone zostały późną jesienią 1918 r., ale wykończenie wnętrza i jego wyposażenie trwało aż do 1924 roku. Świątynia posiada neoromański kształt architektoniczny, jest murowana i otynkowana. Składa się z prostokątnej nawy z niszami w ścianach bocznych i nieco od niej węższego prezbiterium, zamkniętego półkolistą apsydą i zaopatrzonego w dwie loże kolatorskie. Przylega do niego mała czworoboczna przybudówka i dwie niewielkie wieżyczki ze schodami prowadzącymi do lóż i pełniącymi w dolnej partii funkcje zakrystii. Dach nad nawą i prezbiterium posiada formę dwuspadową i wykonany jest z dachówki ceramicznej. Od strony zachodniej do korpusu kościoła dostawiona jest wysoka czworoboczna wieża zmieniająca swej kształt w połowie wysokości na ośmioboczny. Przylegają do niej dwie okrągłe wieżyczki, które mieszczą w swych wnętrzach klatki schodowe prowadzące na wieżę i chór muzyczny. W górnej części wieży – nakrytej łamanym dachem z dachówki ceramicznej – znajdują się dzwony i latarnie dźwiękowe. Szczyt wieży i apsydy wieńczą dwumetrowe krzyże, kute z żelaza. Świątynia posiada sklepienia beczkowe z lunetami i krzyżowe, a okna w prezbiterium i nawie (z witrażami z 2 połowy XX w.) zamknięte są półkoliście. Wewnątrz znajduje się neobarokowy, architektoniczny, jednokondygnacyjny i trójosiowy ołtarz główny ze zwieńczeniem w formie naczółka. Jego retabulum – z tabernakulum i gotyckim obrazem „Madonny ze szczygłem” (z połowy XV w.) – ujęte jest z obu stron przez pseudokompozytowe kolumny, między którymi ustawione są rzeźby dwóch Ewangelistów – św. Łukasza (z prawej strony) i św. Marka (z lewej strony). Ołtarz ten powstał równocześnie ze wznoszeniem świątyni, ale w latach pięćdziesiątych XX w., częściowo go przebudowano – m.in. z obu jego boków dostawiono wtedy proste bramki z płycinowymi drzwiami ozdobionymi rozetkami, na których stoją rzeźby dwóch pozostałych Ewangelistów – św. Mateusza (z prawej strony) i św. Jana (z lewej strony). W świątyni znajdują się także trzy barokowe ołtarze boczne pochodzące ze starego kościoła oraz ambona koszowa z baldachimem, wykonana pod koniec lat czterdziestych XX w. (na miejsce spalonej w czasie II wojny światowej). W ołtarzach umieszczone są wizerunki przedstawiające: św. Judę Tadeusza (w zwieńczeniu – św. Barbarę), św. Izydora Oracza (w zwieńczeniu św. Józefa z Dzieciątkiem) i św. Walentego (w zwieńczeniu – św. Antoniego Padewskiego), wykonane przez Józefa Balukiewicza w latach dziewięćdziesiątych XIX wieku. Natomiast w zachodniej części korpusu ulokowany jest chór muzyczny z półkolistą balustradą (źródło: parafiadebe.com.pl).

Czytaj więcej

Cudowny obraz: Obraz Matki Bożej Dębskiej w Dębem

Obraz znajduje się w ołtarzu głównym. Namalowany został około 1450 r. temperą na drewnianej, lipowej desce, o wymiarach 67,0 x 52,5 cm, i do chwili obecnej oprawiony jest w szeroką, złoconą, gotycką ramę o wymiarach: 90,5 x 75,5 centymetrów. Należy do grona najcenniejszych zabytków sztuki sakralnej na ziemi kaliskiej. W 1601 r. prymas Stanisław Karnkowski, z uwagi na liczne łaski i cuda otrzymywane przez wiernych za przyczyną dębskiej Madonny, uznał ten obraz za cudowny (miraculosa), co potwierdził także arcybiskup gnieźnieński Gabriel Podoski w 1771 roku, a o rozwijającym się w Dębe kultem maryjnym świadczyły także przybywające tu pielgrzymki i liczne wota zawieszone wokół obrazu. Na temat okoliczności pojawienia się tego obrazu w Dębem ks. Alojzy Fridrich, jezuita, w trzecim tomie książki „Historye cudownych obrazów Najświętszej Maryi Panny w Polsce” (Kraków 1908) napisał – na podstawie wcześniejszej pracy o obrazach maryjnych autorstwa kapucyna Wacława z Sulgostowa – że: „jak mówi podanie, obraz ten znaleziony został na błotach w tej okolicy, przez młynarza, który dlań małą kapliczkę w ogrodzie swoim wystawił i w niej go umieścił. Tu zbierały się tłumy pobożnych zwłaszcza w czasie wiosennym od Wielkiejnocy aż do Zielonych Świąt i licznych doznawały cudów”. Jest to jednak tylko legenda nie poparta jakimikolwiek dowodami i bardziej prawdopodobnym wydaje się, że obraz ufundowali piętnastowieczni właściciele wsi Dębe – Dębscy, być może – przyjmując słuszność propozycji wysuniętej przez J. A. Chrościckiego – w podziękowaniu Matce Bożej za jej wstawiennictwo u Boga i otrzymanie łaski powrotu do zdrowia jednego z ich synów – Piotra lub Jana, znanych ze źródeł pisanych (źródło: parafiadebe.com.pl).