Holybreak - Sanktuarium Pasyjno-Maryjne w Kalwarii Zebrzydowskiej

Sanktuarium Pasyjno-Maryjne w Kalwarii Zebrzydowskiej

ul. Bernardyńska 46, 34-130 Kalwaria Zebrzydowska

Sanktuarium Maryjne

UDOSTĘPNIJ

ZAPISZ

Źródło: Wikimedia Commons

Wnętrze bazyliki

Źródło: Wikimedia Commons

Nawa główna

Źródło: Wikimedia Commons

Kaplica Serce Maryi

Źródło: Wikimedia Commons

Góra Żar – kulminacja dróżek pasyjnych z kaplicami Ukrzyżowania, Zdjęcia z Krzyża i Grobem Pańskim

Źródło: Wikimedia Commons

Kaplica Grobu Pańskirgo - wnętrze

Źródło: Wikimedia Commons

O sanktuarium:

Sanktuarium w Kalwarii Zebrzydowskiej – sanktuarium pasyjno-maryjne oo. bernardynów znajdujące się w Kalwarii Zebrzydowskiej. Wchodzące w skład zespołu bazylika i klasztor położone są na południe od miasta, u szczytu góry Żar, na południe i wschód od nich znajdują się 42 kaplice i kościoły dróżek. Nazywane jest często Polską Jerozolimą. W 1999 roku sanktuarium wpisane zostało na listę światowego dziedzictwa UNESCO, a 17 listopada 2000 roku obiekt uznany został za Pomnik historii Polski. Kalwaryjskie sanktuarium jest jednym z ważniejszych miejsc kultów pasyjnego i maryjnego – łączy zarówno kult Chrystusa cierpiącego, jak i Matki Bożej. Ideą przewodnią jest odwzorowanie ostatniej drogi Chrystusa (Droga Pojmania i Droga Krzyżowa). W sanktuarium znajduje się obraz Matki Boskiej Kalwaryjskiej. W 1600 roku Mikołaj Zebrzydowski, wojewoda krakowski, na pobliskim wzniesieniu Żar ufundował kościółek pw. Ukrzyżowania Jezusa Chrystusa, zbudowany według modelu przywiezionego w 1599 roku z Jerozolimy przez Hieronima Strzałę. Jak głosi legenda, decyzję wojewody miało ugruntować widzenie, w którym Mikołaj i jego żona Urszula ujrzeli przez okno lanckorońskiego zamku nad górą Żar trzy płonące krzyże unoszące się ku niebu. Kościółek ten został uroczyście konsekrowany przez nuncjusza papieskiego Klaudiusza Rangoniego 4 października 1601 roku, w obecności biskupa krakowskiego Bernarda Maciejowskiego. Kaplica pierwotnie miała służyć prywatnej pobożności, jednak wojewoda postanowił wybudować kaplicę Grobu Chrystusa oraz niewielki klasztor. Zebrzydowski 1 grudnia 1602 r. sporządził akt fundacyjny i przekazał część góry Żarek oraz miejsce pod budowę klasztoru bernardynom. W 1603 r. dokument zatwierdzony został przez biskupa krakowskiego i króla Zygmunta III. W latach 1604–1609 według projektu Jana Marii Bernardoniego wzniesione zostały kościół i klasztor. Kościół był konsekrowany w 1609 w dzień uroczystości św. Franciszka przez biskupa krakowskiego Piotra Tylickiego. W 1604 roku Zebrzydowski, zainspirowany dziełem Chrystiana Adrichomiusa opisującym Jerozolimę w czasach Chrystusa, postanowił wybudować (w latach 1609–1617, według planów Pawła Baudartha) dwanaście kaplic Drogi Krzyżowej oraz pustelnie Pięciu Braci Polaków z kaplicą św. Marii Magdaleny. Po śmierci Mikołaja Zebrzydowskiego w 1620 roku opiekunem sanktuarium został jego syn Jan, który wybudował (1623–1641) pięć dalszych kaplic pasyjnych, osiem kaplic maryjnych, rozbudował kaplice Ukrzyżowania i Grobu Matki Bożej oraz wybudował tzw. gradusy obok ratusza Piłata i kaplicę znalezienia Krzyża z pustelnią św. Heleny. Kolejnym fundatorem był Michał Zebrzydowski, który rozbudował kompleks klasztorny przez poszerzenie go o drugi wirydarz od strony północnej (1654–1655) i wybudowanie kaplicy Matki Bożej Kalwaryjskiej (1658–1667). Ostatnia wielka fundatorka, Magdalena z Konopackich Czartoryska, podjęła się powiększenia kościoła o długą i szeroką nawę (1680–1702), ufundowała też fasadę, dwie wieże przy elewacji frontowej (1702–1720) oraz dwie kaplice: św. Antoniego (1687) i Niepokalanego Poczęcia (1749). Wraz ze śmiercią Magdaleny z Konopackich Czartoryskiej skończył się okres wielkich fundatorów. Odtąd ofiary szlachty, duchowieństwa oraz pątników stały się źródłem funduszów na rozbudowę, konserwacje i konieczne adaptacje Kalwarii. W 1979 r. papież Jan Paweł II nadał kościołowi głównemu tytuł bazyliki mniejszej. Kościół i klasztor zostały wzniesione według projektu architekta Jana Marii Bernardoniego oraz architekta i złotnika flamandzkiego Pawła Baudartha, który wzniósł prawie wszystkie kaplice kalwaryjskie. Bazylika jest budowlą późnobarokową z elementami rokoka. Wnętrze ozdobione jest polichromią, zabytkowymi stallami, bogato inkrustowanym wyposażeniem oraz licznymi obrazami. Klasztor to trzypiętrowa budowla posiadająca pięć ryzalitów–bastionów, wybudowana wokół dwóch wirydarzy (z lat 1603–1609 i 1654–1666) z wyposażeniem w stylach barokowym i rokoko. Część bliżej kościoła, ze studnią pośrodku, zdobią dekoracja stiukowa oraz portrety fundatorów i dobrodziejów klasztoru. Tzw. Park Pielgrzymkowy składa się z zespołu kościołów i kaplic o barokowej i manierystycznej architekturze, przypominających w rzucie poziomym różne figury geometryczne. Wkomponowane są one w naturalny krajobraz i zainspirowane opisami Ziemi Świętej Christiana Adrichomiusa. Od południa kościół i klasztor otacza mur (1624) z dwoma bastionami przekształconymi w 1747 r. na potrzeby duszpasterskie oraz kaplice św. Anny i Matki Boskiej Bolesnej. Na zachód znajdują się dziedziniec otoczony budynkami gospodarczymi i dwukondygnacyjną bramą z mansardowym dachem oraz pawilon w narożniku od południa.1 grudnia 1999 Komitet Światowego Dziedzictwa UNESCO na posiedzeniu w Marakeszu (Maroko), na podstawie oceny historycznej i naukowej wykonanej przez prof. dr hab. inż. arch. Annę Mitkowską, postanowił wpisać manierystyczny zabytkowy zespół architektoniczno-krajobrazowy i pielgrzymkowy (bazylikę, klasztor i Dróżki) w Kalwarii Zebrzydowskiej na listę światowego dziedzictwa Kultury i Natury, jako jedyną kalwarię na świecie. Zgodnie z rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 30 października 2000, 17 listopada tego roku zespół sanktuarium uznany został za pomnik historii Polski. DRÓŻKI KALWARYJSKIE: Założenie przestrzenne Kalwarii tworzą rozłożone na obszarze 6 km² o łącznej długości 5 km, 42 kaplice i kościoły Dróżek Pana Jezusa oraz Matki Boskiej, wybudowane na wzór obiektów z Ziemi Świętej, a poszczególne miejsca odpowiadają nazwom miejsc w Jerozolimie (Golgota, Syjon, góra Oliwna itp.). Dróżki Pana Jezusa (28 stacji – 24 obiekty) – ułożone w ciągu narracyjnym, opowiadające historię ukrzyżowania Jezusa Chrystusa od wyjścia w Wielki Czwartek z Wieczernika, aż do śmierci i pogrzebu w Wielki Piątek. Znajdują się tu kaplice: Wieczernika, Ogrójca, Pojmania na Cedronie, domy Annasza i Kajfasza, pałac Heroda i Piłata. Dróżki Matki Boskiej (24 stacje – 11 obiektów) – ukazujące ból Marii pod krzyżem, pogrzeb Jezusa i tryumf po zmartwychwstaniu. Część kaplic jest wspólna dla obu części założenia, np. Kościół Grobu Matki Bożej, Wieczernik czy Kościół Ukrzyżowania. W założeniu znajdują się również zupełnie odrębne budowle, nienależące do Drogi Krzyżowej lub luźno związane z Męką Chrystusa, takie jak Betsaida, Kościół Wniebowstąpienia czy Pustelnia św. Marii Magdaleny.

Czytaj więcej

Cudowny obraz: Obraz Matki Bożej Kalwaryjskiej

Matka Boża Kalwaryjska, Matka Boska Płacząca – obraz znajdujący się w bocznej kaplicy bazyliki Matki Bożej Anielskiej w Kalwarii Zebrzydowskiej, przedstawiający Matkę Bożą z Dzieciątkiem (typ Eleusa), powstały prawdopodobnie w I połowie XVII wieku[1]. Przez wiernych uważany za łaskami słynący, popularnie zwany cudowny. braz Matki Bożej z Dzieciątkiem nieznanego autora, powstał na początku XVII w. 5 maja 1641 ojcowie Bernardyni otrzymali pod opiekę obraz. Początkowo obraz ten z polecenia biskupa krakowskiego Jakuba Zadzika został przeniesiony do zakrystii, gdzie miał pozostawać do czasu wyjaśnienia jego cudownego charakteru. W 1656 władze kościelne zezwoliły na jego publiczną cześć, uznając go za łaskami słynący i został umieszczony ponownie w kościele głównym. Koronacja cudownego obrazu Matki Bożej Kalwaryjskiej miała miejsce 15 sierpnia 1887. Korony przygotował według własnego projektu krakowski złotnik Władysław Wojciechowski. W koronie Matki Boskiej jest 11 szmaragdów, 9 szafirów, 4 rubiny 2 rubinspinelle i 286 brylantów, a Dzieciątka 9 szmaragdów, 9 szafirów, 6 rubinspinelli i 280 brylantów. Koronacji dokonał kard. Albin Dunajewski.