Ko艣ci贸艂 Santissima Annunziata (Uliveto Terme)
Localit脿 Santissima Annunziata, 56021 Uliveto Terme
Sanktuarium Maryjne
UDOST臉PNIJ
ZAPISZ
 7
O sanktuarium:
"S艂o艅ce przywraca znikni臋ty cie艅, ale utracony wiek nie wraca do nas". (przys艂owie wyryte nad gnomonem zegara s艂onecznego na zachodniej fasadzie). Ko艣ci贸艂 Santissima Annunziata znajduje si臋 w pobli偶u Uliveto Terme, w prowincji Piza. Jest po艣wi臋cony Naj艣wi臋tszej Maryi Pannie pod wezwaniem Santissima Annunziata (dawniej Madonna della Salute). Przez wieki ko艣ci贸艂-sanktuarium, budynek i dzie艂a sztuki znajdowa艂y si臋 w stanie znacznego zaniedbania, a偶 do kilku lat temu. Dzi臋ki niezliczonym wysi艂kom parafii i mieszka艅c贸w Oliveto, a tak偶e wsparciu finansowemu lokalnych firm, bank贸w i instytucji, w 2007 roku rozpocz膮艂 si臋 gruntowny projekt renowacji zachodniej fasady. W pa藕dzierniku 2009 r. konstrukcja zosta艂a zabezpieczona rusztowaniami od strony p贸艂nocnej, po艂udniowej i zachodniej. W grudniu 2010 r. rozpocz臋艂y si臋 prace nad przywr贸ceniem dachu, co by艂o konieczne ze wzgl臋du na ci膮g艂e infiltracje, kt贸re grozi艂y uszkodzeniem dzie艂 sztuki, kt贸re zosta艂y usuni臋te kilka miesi臋cy wcze艣niej w celu przywr贸cenia ich pierwotnego blasku. Po dalszych pracach renowacyjnych, w tym wewn臋trznych, ko艣ci贸艂 zosta艂 przywr贸cony do kultu 21 kwietnia 2012 roku uroczyst膮 msz膮 odprawion膮 przez arcybiskupa Pizy Giovanniego Paolo Benotto, obecnego i poprzednich proboszcz贸w. Pierwsze pewne informacje historyczne pochodz膮 z XVII wieku, chocia偶 w Archiwach Rzek i Row贸w Pizy "ko艣ci贸艂 Santa Maria di Uliveto" po艂膮czony ze "Spedale Nuovo di Pisa" pojawia si臋 w ankietach z lat 1556, 1563, 1580 i 1581. Obecno艣膰 symbolu tego szpitala, w centrum architrawu drzwi wej艣ciowych, oraz znalezienie informacji o p艂atno艣ciach za zakup struktury zap艂aconych tej samej instytucji, w dokumentach Archiwum Pa艅stwowego we Florencji, sk艂aniaj膮 do my艣lenia o wzajemnej to偶samo艣ci obu ko艣cio艂贸w. Ko艣ci贸艂 pod wezwaniem Santissima Annunziata by艂 przedmiotem wizyt duszpasterskich od 1685 roku, jak wynika z zapis贸w zdeponowanych w Archiwum Arcybiskupim w Pizie. W czasach staro偶ytnych, wed艂ug Del Mosca, mie艣ci艂o si臋 tu r贸wnie偶 hospicjum zale偶ne od Badia della Verruca. Del Mosca napisa艂 r贸wnie偶 w 1735 roku, 偶e "... przed g艂贸wnymi drzwiami znajduje si臋 loggia wsparta na ceglanych kolumnach, a nad ni膮 dom kapelana..... Zar贸wno ko艣ci贸艂, jak i kaplica s膮 zadaszone, a fasada jest bielona...". W 1775 r. budynek zosta艂 podniesiony z pierwotnej wysoko艣ci z powodu cz臋stych wylew贸w rzeki Arno, a sklepienia kolebkowe i lunety w oknach pochodz膮 z tej daty. R贸wnie偶 w 1920 roku ko艣ci贸艂 zosta艂 zalany podczas wylewu rzeki, ale zosta艂 natychmiast odrestaurowany dzi臋ki pomocy finansowej kardyna艂a Pietro Maffi. Podczas II wojny 艣wiatowej ko艣ci贸艂 zosta艂 powa偶nie uszkodzony, tak bardzo, 偶e Genio Civile (In偶ynierowie Cywilni) powiadomili proboszcza parafii w 1951 roku, 偶e budynek nie nadaje si臋 do u偶ytku i dlatego zosta艂 zamkni臋ty na oko艂o siedem lat. W 1958 r. konstrukcje zosta艂y naprawione przez tych samych in偶ynier贸w cywilnych, ale mimo to kilka miesi臋cy po naprawie pojawi艂y si臋 du偶e p臋kni臋cia, zw艂aszcza w zakrystii. Ko艣ci贸艂 pozostawa艂 otwarty dla kultu do pocz膮tku lat 80-tych, kiedy to przeprowadzono pewne prace konserwatorskie na dachu. W kwietniu 1989 r. burmistrz gminy wyda艂 dekret o niezdatno艣ci do zamieszkania i nakaza艂 proboszczowi oraz w艂a艣cicielom budynku uczynienie go bezpiecznym w celu zapewnienia bezpiecze艅stwa publicznego. Rozbi贸rka ganku frontowego mia艂a miejsce na pocz膮tku lat 90. w niejasnych okoliczno艣ciach. Od 2004 r. proboszcz parafii, wioska i lokalne firmy zintensyfikowa艂y wysi艂ki w celu zebrania funduszy na renowacj臋 tego budynku. W 2007 r. rozpocz臋艂a si臋 pierwsza faza renowacji budowli, polegaj膮ca na odnowieniu zachodniej fasady. Od samego pocz膮tku budynek by艂 siedzib膮 wielu 艣wieckich towarzystw religijnych, kt贸rych celem by艂a opieka nad oratorium, wspieranie dzia艂alno艣ci parafii i duszpasterstwo wiernych zmar艂ych. G艂贸wne towarzystwo obecne w oratorium przyj臋艂o swoj膮 nazw臋 i sk艂ada艂o si臋 z kilkudziesi臋ciu mieszka艅c贸w wioski Uliveto. Istnia艂o ono do wczesnych lat 80-tych XX wieku, a w ostatnich czasach zosta艂o wskrzeszone w formie Comitato Pro Annunziata w celu wsparcia renowacji struktury. Jego cz艂onkowie wsp贸艂pracowali przy organizacji tradycyjnego 艣wi臋ta patronalnego Santissima Annunziata, podczas kt贸rego p艂贸cienna kopia 艣wi臋tego obrazu na o艂tarzu g艂贸wnym by艂a (i nadal jest) niesiona w procesji. W bocznej kaplicy ko艣cio艂a znajdowa艂a si臋 siedziba towarzystwa po艣wi臋conego R贸偶a艅cowi 艢wi臋temu, z艂o偶onego z wiernych z pobliskiej wioski Caprona i za艂o偶onego w p贸藕niejszych czasach. Najstarsza wzmianka o niej pochodzi z 1792 roku. G艂贸wne 艣wi臋to zgromadzenia odbywa艂o si臋 w pierwsz膮 niedziel臋 pa藕dziernika. Ko艣ci贸艂 ma jedn膮 naw臋 ustawion膮 w kierunku wsch贸d-zach贸d, z zakrysti膮 i boczn膮 kaplic膮 po stronie po艂udniowej; wydaje si臋, 偶e g艂贸wne drzwi znajdowa艂y si臋 pierwotnie po stronie wschodniej, a p贸藕niej zosta艂y przeniesione na stron臋 zachodni膮. Po tej stronie znajduj膮 si臋 艣lady konstrukcji, kt贸ra opiera艂a si臋 o ni膮, kt贸ra cz臋艣ciowo zawali艂a si臋 i zosta艂a ca艂kowicie rozebrana na pocz膮tku lat 90-tych XX wieku. O艂tarz g艂贸wny pochodzi z ko艅ca XVI wieku i zosta艂 przeniesiony na swoje obecne miejsce po wybudowaniu ko艣cio艂a. Mensa pochodzi z drugiej po艂owy XIX wieku. Za ni膮, na 艣cianie, wznosi si臋 elewacja z pietra serena, z艂o偶ona z dw贸ch g艂adkich kolumn wznosz膮cych si臋 na coko艂ach z dwiema identycznymi tarczami 艣ci臋tymi opask膮 z p贸艂jeleniem w pierwszym i poprzecznymi opaskami w drugim; architraw ozdobiony rozetami i g艂ow膮 cherubina, zwie艅czony okr膮g艂ym frontonem prze艂amanym kartuszem z napisem: MATER SED VIRGO / CONCEPIT DE FILO NEC / VIRUM. Pion, nie zwyk艂ej jako艣ci, mo偶e by膰 datowany na XVIII wiek. Olej na p艂贸tnie - XVIII wiek - 253 x 170 cm. U g贸ry znajduj膮 si臋 anio艂y w locie trzymaj膮ce korony, otoczone g艂owami cherubin贸w unosz膮cych si臋 z chmur. U do艂u znajduj膮 si臋 dwaj 艣wi臋ci: 艣w. Bart艂omiej po prawej i 艣w. J贸zef po lewej stronie, przedzieleni w centrum widokiem na Uliveto i Monte della Verruca. Oddzielny fresk - XV wiek - 60 x 55 cm. Umieszczony jest w komorze o艂tarza g艂贸wnego, w "oknie" otwartym w obrazie powy偶ej. Madonna widziana jest w uj臋ciu trzy czwarte d艂ugo艣ci i p贸艂 d艂ugo艣ci; by膰 mo偶e pochodzi z wotywnej aediculi, kt贸ra wed艂ug staro偶ytnej tradycji zosta艂a umieszczona w jaskini w pobli偶u ko艣cio艂a. W ka偶dym razie obraz z pewno艣ci膮 stanowi fragment Zwiastowania, opisanego ju偶 in situ przez Mario Del Mosca w 1735 roku. Jest on prawdopodobnie przypisywany mnichowi, kt贸ry by艂 bardzo oddany Maryi Dziewicy. W pobli偶u prezbiterium znajduj膮 si臋 dwa konfesjona艂y z piaskowca umieszczone naprzeciwko siebie. Sk艂adaj膮 si臋 z trzech sklepie艅 kolebkowych: 艣rodkowe, 艂ukowe, zwie艅czone jest frontonem prze艂amanym zwojem z napisem: AB OCCULTIS / MEIS MUNDA / ME F.D.E. / 1753 (lewy konfesjona艂) i TIBI SOLA / PECCAVI / F.D.E. 1753 (prawy konfesjona艂); fronton jest po艂膮czony po bokach festonami ro艣linnymi. Przyk艂ady te s膮 niemal identyczne z tymi istniej膮cymi w ko艣ciele Via Crucis w Vicopisano, kt贸re mo偶na datowa膰 na pocz膮tek trzeciej dekady XVIII wieku. Rze藕biony marmur - XVII wiek - 56 x 41 cm Jest to na艣cienna rze藕ba w kszta艂cie muszli, ozdobiona g艂ow膮 cherubina. Umieszczona jest na wewn臋trznej 艣cianie fasady zachodniej, na prawo od drzwi wej艣ciowych. Do maja 1921 r. istnia艂y dwie identyczne, obie po obu stronach g艂贸wnych drzwi wej艣ciowych do ko艣cio艂a Santissima Annunziata. W tym dniu, ten po lewej stronie zosta艂 usuni臋ty i umieszczony w ko艣ciele Santissimo Salvatore w Uliveto Terme, z okazji inauguracji chrzcielnicy. Od tego czasu ich pozycja pozostaje niezmieniona. Otynkowany kamie艅 z imitacj膮 marmuru - XIX wiek - 180 x 260 x 120 cm Znajduje si臋 na ko艅cu kaplicy bocznej, po艣wi臋conej Matce Bo偶ej R贸偶a艅cowej i nale偶y j膮 uzna膰 za wsp贸艂istniej膮c膮 z mens膮 o艂tarza g艂贸wnego, z kt贸r膮 jest por贸wnywalna pod wzgl臋dem cech architektonicznych. Obecnie znajduje si臋 w stanie powa偶nej ruiny. Pierwotna lokalizacja obrazu Madonny z Dzieci膮tkiem i 艣wi臋tymi Rocco, Ranieri i Ansano, tymczasowo przechowywanego w ko艣ciele Santissimo Salvatore w Uliveto, aby uchroni膰 go przed dalszym zniszczeniem. Ko艣ci贸艂 Santissima Annunziata, dop贸ki nie zosta艂 zamkni臋ty dla kultu ze wzgl臋d贸w bezpiecze艅stwa konstrukcyjnego, mie艣ci艂 na swoich 艣cianach obrazy o pewnej warto艣ci artystycznej. Z czterech g艂贸wnych p艂贸cien tylko jedno pozosta艂o w pierwotnym miejscu, a mianowicie opisany powy偶ej o艂tarz g艂贸wny. Pozosta艂e zosta艂y przeniesione do innego wiejskiego ko艣cio艂a, aby uchroni膰 je przed dalsz膮 degradacj膮. Giovanni Stefano Marucelli - olej na p艂贸tnie - XVII-XVIII wiek - 210 x 180 cm Centralnie u g贸ry znajduje si臋 Dziewica z Dzieci膮tkiem siedz膮ca na chmurze i otoczona anio艂ami i g艂owami cherubin贸w, podczas gdy w centrum znajduje si臋 wiejski krajobraz, ze 艣w. Dominikiem i 艣w. Piotrem w uk艂onie w lewym dolnym rogu i 艣w. Katarzyn膮 w prawym dolnym rogu. Przypisywane przez wielu autor贸w Giovanniemu Stefano Marucellemu, zw艂aszcza ze wzgl臋du na styl zastosowany w przedstawieniu anio艂贸w i 艣wi臋tych, p艂贸tno prawdopodobnie nale偶y uto偶samia膰 z Dziewic膮, 艣w. Dominikiem i innymi 艣wi臋tymi, o kt贸rych Mario Del Mosca donosi艂 ju偶 w 1735 r. W ko艣ciele San Domenico in Noce, a ten ostatni z pewno艣ci膮 zawar艂 w karnecie florenckiego malarza. Obraz znajdowa艂 si臋 w bocznej kaplicy ko艣cio艂a Santissima Annunziata, a obecnie wisi na prawej 艣cianie prezbiterium ko艣cio艂a Santissimo Salvatore w Uliveto Terme. Giovanni Stefano Marucelli (?) - olej na p艂贸tnie - XVII wiek - 240 x 180 cm W g贸rnej cz臋艣ci obrazu znajduje si臋 Madonna z Dzieci膮tkiem otoczona dwoma lataj膮cymi cherubinami trzymaj膮cymi w r臋kach wi膮zanki kwiat贸w. U do艂u widzimy cztery postacie 艣wi臋tych, dwie w pozycji stoj膮cej i dwie w uk艂onie. Franciszek z Asy偶u, stoj膮cy po prawej stronie i 艣w. J贸zef, stoj膮cy po lewej stronie. Pierwotnie p艂贸tno to by艂o umieszczone na jednym z dw贸ch bocznych o艂tarzy staro偶ytnego ko艣cio艂a Santissimo Salvatore w Uliveto, zburzonego oko艂o 1860 roku. Uwa偶a si臋, 偶e w tym czasie zosta艂o przeniesione do bocznej kaplicy ko艣cio艂a Santissima Annunziata, gdzie pozosta艂o do lat 80-tych XX wieku, kiedy to zosta艂o usuni臋te ze wzgl臋d贸w bezpiecze艅stwa. Obecnie jest tymczasowo umieszczona za o艂tarzem g艂贸wnym ko艣cio艂a Santissimo Salvatore w Uliveto, oczekuj膮c na renowacj臋. dzie艂o nieznanego lokalnego malarza - olej na p艂贸tnie - 1680 r. p.n.e. - cm 250 x 180 W g贸rnej cz臋艣ci obrazu, centralnie, widzimy Maryj臋 z Dzieci膮tkiem otoczon膮 g艂owami cherubin贸w, podczas gdy w dolnej cz臋艣ci widzimy 艣w. Rocco po lewej i 艣w. Ranieri i 艣w. Ansano po prawej, trzymaj膮cego monstrancj臋 w prawej r臋ce. Na dole, pod prostok膮tnym oknem, dawniej otwartym na woskow膮 figur臋 Matki Bo偶ej Bolesnej, ju偶 nieistniej膮c膮, znajduje si臋 napis: / WSP脫LNOTA / OLIVETO (data, obecnie zagubiona, jest jednak zapisana w 藕r贸d艂ach). W 1735 r. zosta艂 odnotowany przez Mario Del Mosca w o艂tarzu San Rocco, jednym z dw贸ch o艂tarzy bocznych starego ko艣cio艂a Santissimo Salvatore, dla kt贸rego prawdopodobnie by艂 przeznaczony od samego pocz膮tku przez Compagnia di San Rocco, dzia艂aj膮c膮 w tym czasie we wsp贸lnocie Uliveto. Po zburzeniu starego ko艣cio艂a Santissimo Salvatore, obraz zosta艂 umieszczony w bocznej kaplicy ko艣cio艂a Santissima Annunziata, sk膮d zosta艂 usuni臋ty ze wzgl臋d贸w bezpiecze艅stwa w latach 80-tych XX wieku. Obecnie, w oczekiwaniu na renowacj臋, obraz znajduje si臋 za o艂tarzem g艂贸wnym nowego ko艣cio艂a Santissimo Salvatore, zbudowanego w drugiej po艂owie XIX wieku.
Mapa:
Sanktuaria w pobli偶u: