Sanktuarium Santa Maria delle Grazie (Alia)
Via Dietro Matrice, 90021 Alia
Sanktuarium Maryjne
UDOSTĘPNIJ
ZAPISZ
3
Sanktuarium Santa Maria delle Grazie (Alia)
Źródło: Wikimedia Commons
Źródło: Wikimedia Commons
Źródło: Wikimedia Commons
O sanktuarium:
Sanktuarium Santa Maria delle Grazie to katolickie miejsce kultu w diecezji Cefalù, siedziba parafii o tej samej nazwie i samo sanktuarium, położone w historycznym centrum miasta Madonie Alia w metropolii Palermo. Zbudowany w latach 1630-1639 na polecenie Donny Franceski Cifuentes i jej syna Giovana Battisty Celestri, jest sanktuarium od 1957 roku. Od 2009 roku kościół łączy szczególna więź duchowa z Bazyliką Santa Maria Maggiore w Rzymie .
Na Sycylii, gdzie panowała dominacja hiszpańska i feudalizm barokowy, gdzie nadal trwały stosunki współpracy między Kościołem a instytucjami politycznymi, szeroko bronione przez Iuxta Statuta Sacrosancti Concilii Tridentini, zakładające gminę feudalną, bez jednoczesnej budowy kościoła parafialnego, oznaczało ryzykowanie żmudnego przedsięwzięcia. Pożądana harmonia między obiema formami władzy oraz ogólny klimat solidnej pobożności chrześcijańskiej wymagały wprowadzenia w życie wspaniałych dzieł evergetyzmu, do których niewątpliwie zalicza się samo ustanowienie tytulusu parafialnego w krainie Lalia.
Akt założenia parafii datowany jest na 4 lutego 1639 r., sporządzony przez Donnę Francescę Cifuentes i jej najstarszego syna Giovan Battista Celestri w obecności notariusza z Palermo Vincenzo Scoferio w obecności świadków Fabrizio Terranova i Vincenzo Dispenza. Dokument, napisany w całości po łacinie, w formie wykraczającej poza zimny i płaski styl notarialny, przypomina, jak obaj feudałowie, ze względu na „niezwykłe oddanie, jakie zawsze żywili dla Królowej Aniołów (...), inspirowane Ducha Świętego, z którego pochodzi wszelkie dobro” postanowili zbudować „Kościół pod wezwaniem Santa Maria di tutti delle Grazie”, zakładając fundację charytatywną z tytułem proboszcza na rzecz większej przyzwoitości ww. Posiadaczowi benefisu, identyfikowanemu w osobie Don Michele Purpury, pierwszego proboszcza parafii Alia, i jego następcom, markizy Santa Croce przeznaczyli posag w wysokości 30 onze rocznie, z czego sześć przeznaczono na bieżące wydatki na zakup „świec i oliwy do lampy Najświętszego Sakramentu”.
Pierwszy chrzest, odnotowany w Liber Baptizatorum 1/I, pochodzi z roku 1655; od tej adnotacji rozpoczyna się długi ciąg akt rejestrowych, które docierają praktycznie nieprzerwanie aż do dnia dzisiejszego. Kopię aktu pierwszego chrztu wraz z innymi informacjami dotyczącymi tej samej uroczystości podaje także Ordo Sacerdotum qui in extremum diem Aliae obierunt, XVIII-wieczny dokument kronikarski, w którym skrótowo wspomina się życiorysy żyjących i umarłych księży. w Alii. Szczególnie interesująca historiograficznie jest formuła otwierająca tę ostatnią, w której kronikarz odnotowuje, że „choć w roku 1622, od Narodzin Najświętszej Marii Panny, w Alii zaczęli mieszkać pewni mężczyźni, to jednak przed rokiem 1655 nie wydawało się to istnieje jeszcze chrzcielnica. [...] Pierwszą, która umyła swoją szatę we Krwi Baranka, tutaj w Alia, 11 listopada tego samego roku, było dziecko, któremu nadali imię Antonino Martino Giuseppe, syn Melchiorre'a i Agaty La Rosa „. Był to okres, w którym Lalia (później Alia) miała jeszcze niewielu mieszkańców: weźcie pod uwagę, że w tym roku nie było już innych chrztów i że Liber deadrum z tego samego roku odnotowuje bardzo niewiele zgonów.
Zakończenie prac budowlanych przy lewej nawie (patrz niżej) było główną szansą na dokończenie ignorowanego przez kilkadziesiąt lat projektu. Projekt wzniesienia Kościoła Matki w Alii do godności sanktuarium rozpoczęto już zaraz po wojnie, jednak katastrofalny kryzys gospodarczy po II wojnie światowej zmusił miejscowe duchowieństwo do odroczenia jego realizacji. Poprawa warunków życia po pierwszych emigracjach, preludium do wielkiego boomu gospodarczego lat 60. XX wieku i spekulacji budowlanych w latach 70., pozwoliła nowo wybranemu proboszczowi parafii Matrice, Don Michele Botindari, zinterpretować znaki nowego czasów i osobiście postępując zgodnie z biurokratycznym procesem, urzeczywistnić długo oczekiwany plan.
Dekret o wyborze biskupa został podpisany 8 maja 1957 r. przez biskupa Cefalù, Emiliano Cagnoniego i spisany w tomie VIII, arkusz 417, nr 607 przez kanclerza pro tempore, księdza Stefano Quagliana. Bez uszczerbku dla zamknięcia, dokument rozwija się w prostym i paternalistycznym stylu, który nie gardzi wspomnieniem, jak dzieci Alii „mimo że są zgrupowane w różnych parafiach, podzielają to samo nabożeństwo do Skłaniającej się Matki Łask i często udają się do Matki Kościoła [...] do uzyskania ochrony w wielu trudnościach obecnego życia.” Jednocześnie Watykańska Penitencjaria Apostolska zadekretowała udzielanie odpustów „tym, którzy odmawiając Zdrowaś, Pater i Gloria zgodnie z intencją Papieża, pobożnie nawiedzą Świętą Świątynię”. Uroczysta msza pontyfikalna w obecności biskupa Cefalù, kapituły kanonicznej bazyliki Cefalù, władz cywilnych i wojskowych oraz dużej grupy wiernych została odprawiona 21 czerwca 1957 r., tego samego dnia, w którym papież Pius XII, za pośrednictwem Zastępcy Sekretariatu Watykańskiego, ks. Angelo Dell'Acqua przesłał telegram z apostolskim błogosławieństwem dla miejscowego duchowieństwa i ludu Bożego.
Budynek kultu, poświęcony przez biskupa Cefalù Pietro Corsetto (?) w dniu 4 lutego 1639 roku, został zbudowany na szczycie bloku z piaskowca, na szczycie wzgórza miejskiego i w tym samym miejscu, w którym znajdowała się kaplica baronial poświęcony Ukrzyżowaniu. Zatem jeszcze przed założeniem gminy i choć uwarunkowane opieką księży przybywających z pobliskich miejscowości, pierwsza forma życia religijnego musiała mieć miejsce w dawnym lennie magnackim, czego dowodem są niektóre metryki zgonów sięgające jeszcze lata 1615 pozostały do dziś. XVII-wieczna budowla pierwotnie planowano mieć trzy nawy i dwie dzwonnice, jednak brak funduszy wstrzymał budowę jedynie z dzwonnicą po lewej stronie i salą centralną. Prawa nawa została bowiem zbudowana dzięki pracy kanonika Rosolino Costanzy i współpracy ludu Aliese w 1901 r., natomiast lewa nawa została zbudowana dzięki zainteresowaniu proboszcza ks. Michele Botindari w 1957 r., powiększając struktury XIX-wiecznego Oratorium Matki Bożej Łaskawej.
Kościół, poprzedzony dużym dziedzińcem, dostępnym dwiema klatkami schodowymi, ma plan bazyliki z trzema nawami, z których największa, szersza i wyższa od pozostałych, kończy się absydą nawiązującą do prezbiterium. Do sakralnego budynku prowadzą majestatyczne drzwi z brązu, dzieło mistrza Pietro Giambelluca, które prowadzą do endonarteksu o potrójnym łuku. Podział naw uzyskuje się za pomocą szeregu pięciu filarów podtrzymujących okrągłe łuki; oświetlenie zapewnia natomiast jedenaście obniżonych otworów łukowych w nawie głównej i trzy okna tego samego typu w nawach bocznych. Na długich ścianach tych ostatnich otwierają się kolejno trzy eksedry na planie prostokąta, natomiast na krótszych bokach umieszczono odpowiednio protezę (po lewej) i diakonikon (po prawej).
Mapa:
Sanktuaria w pobliżu:
