Kościół Santa Maria Assunta (Urbino)
Via Giro dei Torricini, 61029 Urbino
Sanktuarium Maryjne
UDOSTĘPNIJ
ZAPISZ
 4
O sanktuarium:
Kościół Santa Maria Assunta jest głównym katolickim miejscem kultu w Urbino i katedrą archidiecezji Urbino-Urbania-Sant'Angelo in Vado. Pozostała wielkością podobną do poprzedniej renesansowej katedry, mocno zniszczonej przez trzęsienie ziemi w 1789 roku; odnowiony (niektóre części odbudowano od podstaw) w stylu neoklasycystycznym. Ma 64,5 m długości, 36,8 m szerokości i 50 m wysokości. W listopadzie 1950 roku papież Pius XII podniósł ją do godności bazyliki mniejszej. Powstała w 1021 roku, w miejscu, gdzie stał poprzedni kościół Santa Maria del Castello, kiedy w obrębie murów przeniesiono siedzibę biskupa, w porównaniu z pierwotną katedrą San Sergio. Nowa katedra miała obrócony plan o 90° (oś północ-południe) w porównaniu z obecną i była znacznie mniejsza, z główną fasadą zwróconą w stronę dzisiejszego Piazza Duca Federico. Na zlecenie księcia Federico III da Montefeltro około lat osiemdziesiątych XVI wieku rozpoczęto prace nad przebudową katedry, która była większa i na dzisiejszej osi (wschód-zachód). Budynek wzniesiono według bardzo prostego i trzeźwego projektu, na planie bazyliki z trzema nawami na białych filarach, według projektu przypisywanego sieneńczykowi Francesco di Giorgio Martini, który w tamtych latach był zaufanym architektem księcia. Prace postępowały powoli, około lat trzydziestych XVII w. konsekrowano nową katedrę, jednak nadal bez kopuły, którą zbudowano na początku XVII w. według projektu architekta Urbino Muzio Oddiego (który jednak nie mógł nadążyć za pracami budowy dzieła). Fasada pozostała niekompletna w porównaniu z oryginalnym projektem Martini; następnie zmodyfikowany poprzez instalację na szczycie zegara i dzwonów publicznych (elementy, które spowodują problemy statyczne konstrukcji), do tych ostatnich zadzwoniono długą liną z okna naprzeciwko ratusza. Jednak to wyjątkowe dzieło renesansu zaginęło w wyniku dwóch trzęsień ziemi, które miały miejsce 3 czerwca 1781 r. i 12 stycznia 1789 r., które spowodowały odpowiednio uszkodzenie fasady i zawalenie się kopuły. Te dwie klęski zmusiły mieszkańców Urbino do interwencji w sprawie ich katedry, powierzając budowę fasady architektowi Camillo Morigia, według projektu sporządzonego przez niego w 1784 r. na zlecenie arcybiskupa Domenico Montiego, i remont całego kościoła rzymskiego architekta Giuseppe Valadiera, ukończona w 1801 roku. Budynek został ponownie otwarty do celów kultu i zwiedzania w dniu 28 listopada 2020 r., po trwającej cztery lata renowacji, która była konieczna do naprawienia uszkodzeń fasady i kopuły spowodowanych trzęsieniem ziemi, które miało miejsce 30 października 2016 r. Fasada jest wykonana z kamienia Furlo i ozdobiona jest pięcioma posągami przedstawiającymi cnoty teologiczne (wiarę, nadzieję i miłość) na frontonie, natomiast na dwóch zboczach znajdują się przedstawienia św. Augustyna (po lewej) i św. Jana Chryzostoma (po lewej). prawo ). Filary fasady zakończone są eleganckimi kapitelami w stylu kompozytowym. Na fryzie, pod frontonem, napis „STUDIORUM UNIVERSITATI FASTIGIUM” jako podziękowanie dla Uniwersytetu za sfinansowanie prac budowlanych na dachu. Schody przed katedrą w obecnym kształcie urządzono w 1859 r. według projektu arcybiskupa Alessandro Angeloniego; Przedstawia, na końcu eleganckiej balustrady, po lewej stronie posąg patrona San Crescentino, a po prawej pomnik patrona Beato Mainardo, biskupa Urbino. Wyrafinowane wnętrze, dzieło Valadiera, jest doskonałym przykładem stylu neoklasycznego: w kształcie krzyża łacińskiego, z trzema białymi nawami przykrytymi sklepieniem kolebkowym, zwieńczone jest na przecięciu transeptu majestatycznym kasetonowym kopuła. Sztukateria jest dziełem artystów Antonio Trentanove (posągi aniołów w górnych partiach) i Francesco Antonio Rondelli (rozety, kapitele i posągi aniołów na lewym ołtarzu transeptu). Zegar Umieszczona po prawej stronie transeptu, w pobliżu organów i w korespondencji z dzwonnicą, gdyż tarcza ta pierwotnie była połączona z umieszczonym na niej mechanizmem zegara publicznego. Tarcza ta składa się z czterech wskazówek, które oznaczają minuty – sekundy, godziny, dni miesiąca i dni tygodnia. Organy i chór umieszczono w transepcie, nad wejściami do kaplic od strony prezbiterium. Na przestrzeni wieków katedrę wyposażano w różne organy piszczałkowe: obecny jest dziełem firmy Girotto w 1979 roku, rekonstruując nowe wiatrownice z układem elektromechanicznym ze zdalną konsolą i całkowitym ponownym wykorzystaniem materiału fonicznego odpowiednio dwóch poprzednich instrumentów dzieło Gaetano Callido (1801 - op. 384) i Luigiego Giudici (1892). Kopuła Na spandreli kopuły tonda z Ewangelistami znajdują się dzieła artystów szkoły rzymskiej końca XVIII wieku, takich jak Domenico Corvi (San Matteo), Giuseppe Cades (San Marco), Antonio Cavallucci (San Giovanni) i Pietro Tedeschi (San Luca). Oprócz stiukowych rozetek na czapce, dzieło Rondelliego. Prezbiterium Mieści się w absydzie ołtarz, dzieło Cristoforo Unterpergera, przedstawiający Madonnę Assunta in cielo z San Crescentino i Błogosławionym Mainardo (1794), szkic kolorów zachował się w pobliskim muzeum diecezjalnym Albani. Pod ołtarzem znajduje się XIX-wieczny drewniany chór autorstwa Vincenzo Niniego. Na uwagę zasługuje także ołtarz główny, wykonany według projektu przypisywanego Francesco Fontanie, podarowi papieża Klemensa XI, z polichromowanego marmuru, z płaskorzeźbami z brązu złoconego autorstwa Lorenza Ottoniego. Ołtarz został przekomponowany po zawaleniu się kopuły i zachował w środku relikty San Crescentino. Na ścianach bocznych znajdują się dwa pomniki (nisza z popiersiem i pamiątkowy epigraf) poświęcone papieżom Piusowi VI (po prawej), za subwencje, które przekazał podczas prac odbudowy i renowacji pod koniec XVIII wieku, i Klemens XI (po lewej), oba wykonane przez Giuseppe Pisaniego. Kaplica Najświętszego Sakramentu Położona na lewo od prezbiterium kaplica stanowi wraz z bliźniaczą kaplicą ostatnie świadectwo wcześniejszej renesansowej katedry (choć dekoracja tych bocznych kaplic była bogatsza niż reszta budowli Martini). Od czasu budowy na początku XVI w. kaplicę powierzono specjalnie utworzonemu Bractwu i objęto patronatem książęcym, także ze względu na wewnętrzne powiązanie pomiędzy nią a Pałacem Książęcym, aby umożliwić książętom sprawowanie funkcji liturgicznych w tym. Również dzięki temu mecenatowi w 1507 roku książę Guidobaldo I da Montefeltro założył tu Kaplicę Muzyczną. Z pierwotnej dekoracji z pierwszego okresu, na którą składały się dzieła m.in. Girolamo Gengi, Timoteo Viti, Evangelista di Piandimeleto, nie zachował się żaden element, poza elegancką kutą bramą zamówioną u Giampaolo di Stefano Tintinna z Gubbio w 1511 roku. Obecna dekoracja powstawała od połowy IX dekady XVI wieku. Sklepienie kolebkowe zdobią złote sztukaterie, pierwsze, jakie powstały z całej dekoracji, wykonanej przez Fabio Viviani i Marcello Sparzio w latach 1588-1590 z motywami krzywoliniowymi, prostokątnymi, girlandami owocowymi, ramami roślinnymi i liniowymi. Pomiędzy sztukateryjne ramy umieszczono serię małych płócien wykonanych przez Antonio Vivianiego w latach 1595–1600, przedstawiających cuda eucharystyczne, stworzonych w miejsce pierwotnie zaprojektowanych fresków, o których myślano także Federico Zuccari. Niektóre z tych płócien trzeba było wymienić, ponieważ uległy zniszczeniu pod wpływem wilgoci: św. Hieronim i Anioł to dzieło Giovana Battisty Urbinelliego z 1650 r., zaś św. Tomasz z Akwinu – Giuseppe Chiari z 1726 r. Na bocznych ścianach znajdują się dwa duże płótna: po lewej Ostatnia Wieczerza (1590-1599), niekwestionowane arcydzieło dojrzałości Federico Barocciego. Malarz miał także wykonać Upadek Manny na drugą ścianę, jednak odmówił ze względu na ciężar zobowiązania i uznaną za niewystarczającą rekompensatę. Brak pieniędzy sprawił, że zniknęła możliwość odbioru obrazu Federico Zuccariego, dlatego zlecenie powierzono Alessandro Vitali, który dostarczył obraz w 1607 r. Wilgoć również uszkodziła to płótno, tak że w 1829 r. zdecydowano się na jego wymianę na Pokłon Trzech Króli (pierwsza połowa XVII w.) autorstwa Giovana Battisty Urbinelliego, którego pochodzenie nie jest znane. Po bokach dużych bocznych płócien znajdują się cztery stiukowe posągi przedstawiające postacie biblijne (króla Salomona, Eliasza, Dawida i Melchizedeka), dzieła Marcella Sparzio powstałe w 1590 r. Obecny marmurowy ołtarz powstał na początku XVIII w., na podstawie według projektu Alessandro Specchi. Kaplica Poczęcia Znajdująca się na prawo od prezbiterium, bliźniacza kaplica Najświętszego Sakramentu, znajduje się pod patronatem gminy miejskiej i została zbudowana z inicjatywy minoryckiego kaznodziei Giovanniego de Pili także na początku XVI wieku. Dekorację kaplicy zaczęto jednak dopiero w połowie XVII wieku, za namową biskupa Ascanio Maffei i według projektu Tranquillo Vincenziego. Sklepienie ma tę samą złoconą dekorację stiukową co pozostałe i zostało wykonane w latach pięćdziesiątych XX wieku przez Alessio Pellegriniego, który jednak pozostawił je niedokończone, mimo że stworzył także posągi przedstawiające San Zaccaria, Jessego, San Giuseppe i Abrahama. Sufit został ozdobiony w 1660 r. malowidłami Giovana Battisty Urbinellego przedstawiającymi Koronację Dziewicy po bokach Anioła Zwiastującego i zapowiadaną Dziewicę, do których dodano cztery Sybille i pięć epizodów z życia Dziewicy ukończonych w 1678 r. oraz dzieło św. Gian Ortensio Bertuzzi i Alfonso Patanazzi. Sztukaterie wykonał Francuz Luigi Georges, który wykonał panele pod posągami, kaskady kwiatów przy ołtarzu oraz tablicę z 1665 roku upamiętniającą wstawiennictwo Matki Boskiej w czasie zarazy z 1630 roku. Z tej okazji fresk przedstawiający Madonna z Dzieciątkiem, datowana na koniec XIV lub początek XV wieku, przypisywana Mistrzowi Koronacji z Bellpuig, przeniesiona z poprzedniej średniowiecznej katedry, gdyż uznawana była za cudowną. Pod ołtarzem, XVIII-wiecznym dziełem według projektu przypisywanego Alessandro Specchi, zachowały się relikwie błogosławionego Mainarda. Na bocznych ścianach znajdują się dwa duże płótna przysłane z Rzymu oraz dar od papieża Klemensa.
Mapa:
Sanktuaria w pobliżu: