Bazylika Santa Maria della Steccata (Parma)
Giuseppe Garibaldi, 5, 43121 Parma
Sanktuarium Maryjne
UDOSTĘPNIJ
ZAPISZ
8
Bazylika Santa Maria della Steccata (Parma)
Źródło: Wikimedia Commons
Źródło: Wikimedia Commons
Źródło: Wikimedia Commons
Źródło: Wikimedia Commons
Źródło: Wikimedia Commons
Źródło: Wikimedia Commons
Źródło: Wikimedia Commons
Źródło: Wikimedia Commons
O sanktuarium:
Bazylika Santa Maria della Steccata, siedziba Konstantyńskiego Zakonu św. Jerzego od 1718 r., to katolickie sanktuarium maryjne o formach renesansowych i barokowych, zlokalizowane przy Strada Giuseppe Garibaldi 5 w Parmie, w prowincji i diecezji Parma; Budynek powstał w latach 1521-1539 i podniesiony do godności bazyliki mniejszej w 2008 roku.
W kościele będącym częścią dziedzictwa Zakonu Konstantyńskiego od 2006 roku mieści się także Muzeum Konstantyńskie Steccata.
W miejscu obecnego kościoła Steccata od 1392 roku znajdowało się oratorium, w którym umieszczono czczony wizerunek Jana Chrzciciela namalowany freskiem na zewnętrznej ścianie domu przy Strada San Barnaba (obecnie Strada Garibaldi): budynek stał się wówczas siedziba Bractwa im. Dziewicy Zwiastowania, którego zadaniem było rozdawanie posagów małżeńskich biednym, niezamężnym dziewczętom pozbawionym ochrony ojca.
Pod koniec XIV w. na fasadzie oratorium powstał obraz przedstawiający karmiącą Madonnę, który wkrótce stał się przedmiotem szczególnej czci mieszkańców Parmy; z faktu, że teren budynku chroniony był płotem, być może zbudowanym w celu regulowania napływu licznych pielgrzymów, tę Dziewicę zaczęto przywoływać tytułem Madonny della Steccata.
Aby lepiej zachować cenny obraz, w 1521 roku kongregacja zdecydowała się na budowę okazałego sanktuarium. 4 kwietnia 1521 roku biskup Lodi Nicolò Urbani położył pierwszy kamień pod budowę: prace powierzono architektom Bernardino i Giovanowi Francesco Zaccagni da Torrechiara, którzy już kierowali budową kościoła opackiego San Giovanni, ale którzy: po pewnych nieporozumieniach od 1525 r. zastąpił ich Gian Francesco d'Agrate; kopułę zbudowano w latach 1526-1527 według projektów Antonio da Sangallo Młodszego, wysłanego do Parmy przez papieża Klemensa VII w celu wykonania prac architektury militarnej.
Kościół został konsekrowany 24 lutego 1539 roku przez kardynała Gian Marię Ciocchi del Monte, legata papieskiego w Parmie i Piacenzy.
W 1718 papież Klemens w 1699 przez Andreę Flavio Komnena do Farnese.
Budynek wzniesiono na planie krzyża greckiego, z ramionami umieszczonymi na osiach kardynalnych i zamkniętymi czterema dużymi symetrycznymi absydami, a pomiędzy ramionami umieszczono cztery czworokątne kaplice, które od zawsze były przeznaczone do celów kultu.
Trudno ustalić, kto jest odpowiedzialny za szczegółowy projekt kościoła, którego układ przypomina rozwiązanie Bramantego dla Bazyliki Św. Piotra w Watykanie; Vasari w Żywotach stwierdza, że został wykonany „jak to się mówi, według projektu i porządku Bramantego”.
Centralna kopuła Sangallo ma wyraźnie pochodzenie rzymskie.
Plan nawiązuje, także ze względu na brak dzwonnicy, do kościoła Consolazione w Todi, jednakże istnieje wiele różnic: pomiędzy łukami krzyża i absydami wstawione są odcinki sklepienia kolebkowego, znajdujące się po zewnętrznej stronie narożników. krzyża są kaplice; z tego można wywnioskować, że pchnięcia nie przenoszą się na zewnętrzne ściany budynku, jak ma to miejsce w Todi.
Można zatem powiedzieć, że konstrukcja znacznie bardziej przypomina projekt Bramantego „plan pergaminowy” dla Bazyliki Św. Piotra.
Wygląd zewnętrzny można podzielić na trzy poziomy:
Położenie okien jest badane zgodnie z wewnętrznymi malowidłami, a światło stopniowo rozprzestrzenia się po całym kościele: przęsła pośrednie są lekko przyćmione, absyda jest oświetlana rozproszonie i obficie, a na koniec kopuła zostaje uderzona intensywnym światłem.
W tym względzie bardzo ważna jest rola płatków złota w łukach poprzecznych i miedzianego złocenia rozet sklepień kolebkowych.
Główne wejście pierwotnie otwierało się na plac południowy i dopiero w XVIII wieku zostało przeniesione do wschodniej absydy.
Wnętrze zdobią freski ze szkoły parmeńskiej z XVII w. Całą dekorację malarską powierzono początkowo Parmigianino, któremu jednak udało się ostatecznie stworzyć jedynie bardzo cenne freski łuku wschodniego z Trzy panny mądre i trzy panny głupie; prace kontynuowali Michał Anioł Anselmi, który wykonał freski z Koronacją Marii Panny w basenie wschodniej absydy (wg projektu Giulio Romano) oraz Bernardino Gatti, który namalował w kopule Wniebowzięcie Marii. Są też freski Aurelio Barili z Parmy.
Interesujące są także prace stolarskie dla wyposażenia sakralnego dostojnej zakrystii, będącej obecnie częścią Konstantyńskiego Muzeum Steccata, oraz stalle chóru rycerskiego.
W 1813 roku prochy Ottavio Farnese przeniesiono do Steccata, po zburzeniu kościoła San Pietro Martire (zdekonsekrowanego już w 1810 roku) w celu rozbudowy Palazzo della Pilotta.
W 1823 roku na polecenie austriackiej Marii Luigii zbudowano kryptę w celu konserwacji grobowców książąt i książąt rodów Farnese i Bourbon-Parma (prochy przeniesiono z kościoła Santa Maria del Tempio).
W 1851 roku przy wejściu do kościoła umieszczono grupę z Pietą Tommaso Bandiniego, poświęconą pamięci Marii Luigii.
W 1905 roku przeniesiono tam także pomnik nagrobny Adama di Neipperga, morganatycznego męża księżnej, wykonany przez Lorenza Bartoliniego w 1831 roku dla kościoła San Ludovico.
Pochowano tu także Betrando Rossi i Sforzino Sforza, syna Francesco Sforzy z Santa Fiora.
W 1574 roku Benedetto Antegnati otrzymał polecenie zbudowania w bazylice nowych organów, które miały zastąpić poprzednie, pochodzące z innego zburzonego kościoła i obecne w bazylice od chwili jej oddania do użytku kultowego. Do tego czasu płot parmeński posiadał organy, których nie można było używać i wtedy nastąpiła całkowita renowacja instrumentu, instrument posiada 4 manuały i 86 rejestrów.
Claudio Merulo rozpoczął w 1591 roku służbę na dworze jako klawesynista w kościele S. Maria della Steccata: tutaj zażądał wprowadzenia istotnych modyfikacji organów, aby zapewnić bardziej odpowiednie wykonywanie jego muzyki.
Instrument został później odrestaurowany przez innych budowniczych organów z rodziny i powiększony w 1778 roku przez Antonio Negri-Poncini; po latach opuszczenia został odrestaurowany w 1970 roku przez firmę Tamburini.
Z całkowicie mechaniczną przekładnią, posiada pojedynczą klawiaturę o wysokości pierwszej oktawy i 19-dźwiękowy pedał mównicy również o wysokości pierwszej oktawy.
W 1892 roku Carlo Vegezzi-Bossi zbudował dla bazyliki nowe organy piszczałkowe. Umieszczone nad chórem specjalnie wzniesionym w absydzie, zastąpiły używane organy Antegnati i zostały odrestaurowane w 1940 roku przez Giovanniego Tamburiniego, który zastąpił oryginalną mechaniczną skrzynię biegów nową. Następnie w 1970 roku ta sama firma rozbudowała organy i łącząc je ze starymi, wyposażyła je w nową konsoletę. Instrument jest napędzany elektrycznie i posiada cztery klawiatury po 61 nut każda oraz pedał z 32 nutami.
Mapa:
Sanktuaria w pobliżu:
